Asya-Pasifik’te tansiyon, Japonya Başbakanı Sanae Takaichi’nin Tayvan üzerinden yaptığı açıklamaların ardından hızla yükseldi. Takaichi’nin, Çin’in Tayvan’a yönelik olası bir saldırı ya da abluka girişiminin Japonya’nın “beka sorunu” olarak değerlendirileceğini söylemesi, Pekin’in sert tepkisine neden oldu. Çin yönetimi, Japonya liderini “uluslararası hukuku ağır şekilde ihlal etmekle” suçlayarak Birleşmiş Milletler’e mektup gönderdi. Söz konusu gerilim yalnızca Tokyo-Pekin hattında değil, ABD’nin de dahil olduğu geniş bir bölgesel güvenlik krizini tetikleme potansiyeli taşıyor.

Çin’den BM’ye Sert Mektup: “Takaichi Kırmızı Çizgiyi Aştı”

Pekin yönetimi, Takaichi’nin çıkışını kendi egemenliğine açık bir meydan okuma olarak değerlendirdi. Çin, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’e gönderdiği mektupta Japonya’yı “tarihsel hatalarını unutmamakla” ve “uluslararası düzeni zayıflatmakla” suçladı. Mektupta, “Japonya’nın Tayvan Boğazı’na silahlı müdahalesi saldırı eylemidir” ifadeleri yer aldı. Çin'in BM Daimi Temsilcisi Fu Cong ise bu sözleri yeniden vurgulayarak, Tayvan’a yönelik olası bir yabancı müdahaleye “kendilerini savunarak karşılık vereceklerini” belirtti. Pekin, diplomatik baskıyı ekonomik alanlara da taşıdı; Çin’in Japonya’ya yönelik deniz ürünleri ithalatını askıya alması, turizm akışını durdurması ve Japon sanatçıların etkinliklerini iptal etmesi bu kapsamda değerlendiriliyor.

Tokyo Geri Adım Atmıyor: “Sözlerimiz Yanlış Yorumlandı”

Japonya hükümeti ise Takaichi’nin açıklamalarının arkasında durmaya devam ediyor. Hükümet sözcüsü Maki Kobayashi, Çin’in yorumlarının “asılsız” olduğunu savunarak Tokyo’nun politikasında bir değişiklik olmadığını söyledi. Takaichi, 7 Kasım’da parlamentoda yaptığı konuşmada Çin’e seslenerek, “Tayvan Boğazı’na yönelik müdahale, ülkemizi tehdit eden bir durum olarak değerlendirilir ve bu durumda askeri güç kullanabiliriz” demişti. Bu çıkış Japonya’nın güvenlik politikalarında 2015’te yapılan yasa değişikliği çerçevesinde, kolektif meşru müdafaa hakkının açık bir ifadesi olarak değerlendiriliyor. Japon kamuoyunun büyük bölümünün Takaichi’ye destek vermesi ve Çin’e karşı olumsuz tutumun giderek güçlenmesi, Tokyo’nun geri adım atma ihtimalini daha da azaltıyor.

Gerilim Bölgesel Bir Krizi Tetikleyebilir

Uzmanlara göre yaşanan gelişmeler yalnızca ikili ilişkilerle sınırlı değil; bölgesel güvenlik dengelerini de tehdit ediyor. Çin’in Tayvan çevresindeki askeri faaliyetlerini artırması, sahil güvenlik gemilerinin Senkaku/Diaoyu Adaları yakınlarında sıklaşan devriyeleri ve işgal tatbikatları, riskleri daha da yükseltiyor. Pekin, Japonya’nın savunma harcamalarını 2025 mali yılına kadar GSYİH’nin yüzde 2’sine çıkarma planının önüne geçmek istiyor. Ancak Tokyo’nun sert tutumu ve ABD ile yapılan güvenlik anlaşmasının V. maddesi gereği Washington’ın Japonya’ya saldırı durumunda müdahil olması, olası bir Tayvan krizinin küresel bir çatışmaya dönüşme ihtimalini gündeme getiriyor. Bölgedeki tansiyonun yakın vadede düşmesini bekleyen uzmanların sayısı ise oldukça az.