ABD Başkanı Donald Trump, daha önce ilhak etmek istediğini dile getirdiği Grönland’a özel bir elçi atayarak Danimarka ile yeni bir diplomatik krize yol açtı. Trump, Louisiana’nın Cumhuriyetçi Valisi Jeff Landry’nin, Danimarka Krallığı’na bağlı yarı özerk Grönland için ABD’nin özel temsilcisi olarak görevlendirildiğini açıkladı.
Landry, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Grönland’ı ABD’nin bir parçası haline getirmek için gönüllü olarak görev yapmanın bir onur olduğunu” ifadelerini kullandı. Açıklama, Kopenhag’da sert tepkiye neden oldu. Danimarka hükümeti, ABD’nin Kopenhag Büyükelçisinden “açıklama” talep edeceğini duyurdu.
Danimarka ve Grönland’dan Tepki
Danimarka Dışişleri Bakanı Lars Lokke Rasmussen, atamayı “son derece üzücü” olarak nitelendirerek, Washington’a ülkenin egemenliğine saygı çağrısında bulundu. Rasmussen, “Danimarka, Faroe Adaları ve Grönland’dan oluşan bir krallığımız olduğu sürece, toprak bütünlüğümüzü zedeleyen eylemleri kabul edemeyiz” dedi.
Grönland Başbakanı Jens-Frederik Nielsen ise adanın geleceğine yalnızca Grönland halkının karar verebileceğini vurgulayarak, “Kendi geleceğimizi kendimiz belirliyoruz. Grönland Grönlandlılara aittir ve toprak bütünlüğüne saygı gösterilmelidir” açıklamasında bulundu.
Trump’ın Grönland Israrı Sürüyor
Trump, Ocak ayında Beyaz Saray’a dönüşünden bu yana Grönland’ın stratejik konumu ve zengin mineral kaynaklarını gerekçe göstererek adaya olan ilgisini yeniden gündeme taşıdı. ABD Başkanı, Grönland’ın kontrolünü sağlamak için güç kullanma ihtimalini dışlamamasıyla da NATO müttefiki Danimarka’yı şaşkına çevirmişti.
Yaklaşık 57 bin nüfusa sahip olan Grönland, 1979’dan bu yana geniş bir özerkliğe sahip olsa da savunma ve dış politika Danimarka’nın yetki alanında bulunuyor. Kamuoyu yoklamaları, Grönlandlıların Danimarka’dan bağımsızlığa sıcak baktığını ancak ABD’nin parçası olmaya büyük ölçüde karşı çıktığını gösteriyor.
Arktik’te Artan Rekabet
Jeff Landry’nin atanması, buzların erimesiyle birlikte yeni deniz yollarının açıldığı ve değerli madenlere erişimin kolaylaştığı Arktik bölgesinde artan jeopolitik rekabetin ortasında geldi. Grönland, Kuzey Amerika ile Avrupa arasında stratejik bir konumda yer alıyor ve ABD ile NATO’nun güvenlik planlamasında önemli bir rol oynuyor.
ABD, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana Grönland’da askeri bir üs bulundururken, 2020 yılında başkent Nuuk’taki konsolosluğunu yeniden açmıştı.
Trump’ın özel elçi ataması, Washington’un Grönland üzerindeki etkisini artırma arzusunun hâlâ güçlü olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi.
